نویسنده: مهران صحرانورد-کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، رواندرمانگر و هیپنوتراپیست

بخش اول

 مقدمه

«به انسان قدرت تجسم اعطاء شده، تا نداشته‌هایش را جبران کند و به وی حس شوخ طبعی داده شده، تا دردهایش را تسکین بخشد». اسکار وایلد رمان‌نویس برجسته ایرلندی

هر کسی در طول زندگی روزمره خود در موقعیت‌هایی نظیر مطالعه یک کتاب رمان، مشاهده یک فیلم سینمایی تأثیرگذار، گوش دادن به یک قطعه موسیقی، رانندگی در یک بزرگراه، کار با ماشین چمن‌زنی و … ، حالاتی شبیه آنچه در هیپنوتیزم رخ می‌دهد را تجربه کرده‌اند که آن را اصطلاحاً هیپنوتیزم خودبخود (Spontaneous Hypnosis) گویند. و یا وضعیت‌هایی مانند گذشت زمان (Time Lapsing) ، انقباض زمان (Time Shrinkage) و انبساط زمان (Time Expansion) را بارها احساس کرده‌ایم که آنها را تجربه‌های شبه هیپنوتیزمی (Hypnotic like Experiences) می‌نامند.

در فرهنگ‌ واژگان روانشناسی، کمتر واژه‌ای را می‌توان یافت که به اندازة کلمه هیپنوتیزم، اسرارآمیز و گیج‌کننده باشد. شاید علت این موضوع در آن باشد که در طول تاریخ این پدیده به طور همزمان مورد استفاده هم درمانگران و هم شیادان بوده است. از اتاق‌ عمل جراحی و رواندرمانی گرفته تا سالن‌های نمایش و سرگرمی، مردم به نحوی درگیر این پدیده بوده‌اند. حتی عده‌‌ای مدعی هستند که می‌توانند توسط این پدیده زندگی‌های گذشته شما را به شما نشان دهند.

در واقع این مفهوم یادآور برداشت‌های متعدد در میان متخصصین و مردم عادی است. این اصطلاح به نحوی ممکن است گمراه‌کننده باشد زیرا کلمات hypnosis و hypnotism از ریشة یونانی hypnos (به معنای خواب)، مشتق شده است. با آنکه هیپنوتیزم خواب نیست اما در بسیاری از فرهنگ‌های لغات ادبی و علمی، آن را «خواب مصنوعی» نیز ترجمه کرده‌اند.

هر چند یک نظریه واحد در این مورد بین متخصصین وجود ندارد اما بدون توجه به این موضوع که هیپنوتیزم چیست، اغلب در درمان بیماران موثر است. می‌توان گفت هیپنوتیزم بیشتر فرآیندی پیچیده است که مستلزم تمرکز هوشیار و توجه دریافتی است. این پدیده، ابزار نیرومندی برای به‌کارگیری توانا‌ئیهای ذاتی تجسم، رویاپردازی و توجه است.

هدف از این نوشتار نه بررسی هیپنوتیزم‌های نمایشی و یا خلسه‌های معنوی و عرفانی، بلکه معرفی هیپنوتیزم بالینی است و آن شاخه‌ای است که در تسهیل و یا درمان مشکلات پزشکی (عمل جراحی بدون بیهوشی، زایمان و …) و نیز درمان مکمل اختلالات روانشناختی(اضطراب، افسردگی، استرس پس از سانحه و …) ، تغییر عادات(ترک سیگار و …)، توسط متخصص آموزش دیده این نوع هیپنوتیزم استفاده می‌شود. این نوع از هیپنوتیزم در ایران توسط «انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی ایران» به افراد واجد شرایط (پزشکان، دندانپزشکان و روانشناسان)، آموزش داده می‌شود. آشکار است که مرزی واضح بین هیپنوتیزم علمی و نمایشی وجود دارد.

تاریخچه

هیپنوتیزم روش درمانی جدیدی نیست و از زمان‌های دور به اشکال گوناگون و با نیت‌های متفاوتی مورد استفاده قرار گرفته است. مردم هزاران سال است که وارد حالت خلسه‌های هیپنوتیزمی شده‌اند که در بسیاری از فرهنگ‌ها و مذاهب، به عنوان نوعی مراقبه در نظر گرفته می‌شد. توصیفات مربوط به حالات خلسه، حالات سرمستی و حالات تجزیه خودبخودی در مذاهب شرق و غرب، ادبیات و سنت‌های فلسفی به وفور یافت می‌شود. در قبائل اولیه بشری، جادوگران با خواب‌درمانی و تلقین، به نوعی از هیپنوتیزم، برای بیرون راندن ارواح خبیث از درون بیماران، بهره می‌بردند.

به جرأت می‌توان گفت که بیشتر تمدنهای باستانی به نحوی با آن آشنا بوده‌اند. دروئیدها (کاهنان سلتی از اقوام غرب اروپا) از آن استفاده می‌کردند. مصریان باستان با دایر کردن مکان‌هایی به نام معابد خواب به بیماران تلقینات درمانی می‌دادند. معابد خواب بیمارستان‌هایی بودند که انواع بیماری‌ها را شفا می‌دادند، شاید بسیاری از آنها ماهیت روانی داشتند. بیماران به اتاقی بدون نور برده می‌شدند تا بخوابند و برای بیماری خاص خود تحت درمان قرار گیرند. درمان شامل سرودهای مذهبی، قرار دادن بیمار در حالت خلسه مانند و تجزیه و تحلیل رویاهای آنها به منظور تعیین درمان بود. این مراسم اغلب شامل مدیتیشن، روزه گرفتن، حمام کردن، و قربانی کردن برای خدای حامی یا ارواح دیگر نیز می‌شد. معابد خواب به اشکال دیگری در مناطقی از خاورمیانه، یونان و روم نیز وجود داشته است.

اما اولین سابقه توصیف یک حالت هیپنوتیزمی را می‌توان در نوشته‌های ابن سینا (1037-980) پزشک ایرانی یافت. او ویژگی‌های حالت «خلسه» را در سال 1027 ثبت کرد. او نخستین کسی بود که بین خواب و هیپنوتیزم تمایز قائل شد. در آن زمان، هیپنوتیزم به عنوان یک درمان پزشکی به ندرت مورد استفاده قرار می گرفت.

هیپنوتیزم مدرن در اواخر قرن 18 شروع شد و توسط فرانتس آنتوان مسمر (1815-1734) ، پزشک آلمانی که به عنوان پدر «هیپنوتیزم مدرن» شناخته می‌شود، به عنوان یک روش درمانی معرفی و محبوب شد. در آن زمان با نام وی به نام «مسمریسم» شناخته می‌شد. وی باور داشت  این پدیده، نتیجة انرژی مغناطیسی یا یک جریان نامرئی است که درمانگر برای اصلاح عدم توازن‌ها و بازگشت سلامتی به سمت بیمار هدایت می‌کند. او می‌گفت که یک نیروی مغناطیسی یا «سیال» به نام «مغناطیس حیوانی» در جهان وجود دارد که بر سلامت بدن انسان تأثیر می‌گذارد و می‌توان آن را از بخشی به بخش دیگر بدن انتقال داد. او سطل آبی را مملو از براده‌های آهن به نام Bacquet ابداع کرد. سپس با حرکاتی دست خود را از روی بدن بیماران به طور ملایم عبور می‌داد و این حرکات را Passes نامید، که باعث ورود عده‌ای از سوژه‌ها به خلسه‌ای بسیار عمیق می‌گردید و تعدادی از این بیماران بدین ترتیب بهبود می‌یافتند.

شهرت روزافزون او باعث اعتراض بعضی از پزشکان بانفوذ فرانسه به روش درمانی او شد. در سال 1784، به درخواست پادشاه لوئی شانزدهم، دو کمیسیون سلطنتی به طور خاص مأمور شدند در مورد ادعای مسمر (وجود مغناطیس حیوانی) تحقیق کنند.

دانشمندانی نظیر آنتوان لاووازیه (شیمیدان معروف)، بنجامین فرانکلین (فیزیکدان و نظریه‌پرداز سیاسی) و جوزف ایگنیس گیوتین (متخصص در کنترل درد) ، در میان محققان این کمیسیون‌ها بودند. کمیسیونرها رویه‌های مسمر را مورد بررسی قرار دادند، و اگرچه آنها بدون تردید پذیرفتند که درمان مسمر در واقع درمان است، اما تحقیق نکردند که آیا مسمر عامل آن درمان بوده است یا نه. آنها مجموعه‌ای گسترده از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده را انجام دادند. از تحقیقات خود، هر دو کمیسیون به این نتیجه رسیدند که هیچ مدرکی برای حمایت وجود فیزیکی قابل توجه «مغناطیس حیوانی» یا «سیال مغناطیسی» فرضی او وجود ندارد. تمام اثراتی که مشاهده کرده بودند را می‌توان مستقیماً به یک عامل فیزیولوژیکی (و نه متافیزیکی) نسبت داد. یعنی همه پدیده‌های مشاهده‌ شده تجربی را می‌توان مستقیماً به «تماس»، «تخیل» و یا «تقلید» نسبت داد. سرانجام مسمر پاریس را ترک کرد و برای تمرین مسحورسازی به وین بازگشت.

آبه فاریا کشیش پرتغالی، از پیشگامان مطالعة علمی هیپنوتیزم، یکی از دنبال کنندگان کار مسمر بود. بر خلاف مسمر که مدعی بود هیپنوتیزم به واسطة «مغناطیس حیوانی» انجام می‌شود، فاریا معتقد بود که صرفاً با قدرت تلقین کار می‌کند.

قرن نوزدهم شاهد توجه روزافزون نهادهای پزشکی به کاربردهای هیپنوتیزم بود. رکامیر، در سال 1821، قبل از توسعه هیپنوتیزم، اولین پزشک شناخته شده‌ای بود که از چیزی شبیه بیهوشی هیپنوتیزم استفاده کرد و بیماران را تحت کمای مسمریک جراحی کرد.

در دهه‌های 1840 و 1850، کارل رایشن‌باخ آزمایش‌هایی را برای یافتن هرگونه اعتبار علمی برای انرژی «مسمریک» آغاز کرد، که او آن را نیروی ادیک به نام خدای نورس اودین نامید. اگرچه نتایج او به سرعت در جامعه علمی رد شد، اما ادعاهای مسمر در مورد کنترل ذهن را تضعیف کرد.

جیمز اسدیل (1805-1859) جراح انگلیسی، در مورد 345 عمل جراحی عمده که با استفاده از خواب مسحورکننده به عنوان تنها داروی بیهوشی در هند بریتانیا انجام شد، گزارش داد. توسعة بی‌حس‌کننده‌های شیمیایی به زودی منجر به جایگزینی هیپنوتیزم در این عملکرد شد.

جان الیوتسون (1791-1868)، جراح انگلیسی، در سال 1834 چندین عمل جراحی بدون درد را گزارش کرد که با استفاده از مسمریسم انجام شده بود.

هیپنوتیزم توسط پزشکان میدانی در جنگ داخلی آمریکا (1865-1861)، مورد استفاده قرار گرفت و یکی از اولین کاربردهای گسترده در پزشکی بود. اگرچه هیپنوتیزم در این زمینه موثر به نظر می‌رسید، اما با معرفی آمپول و بیهوشی‌های شیمیایی عمومی با اتر و کلروفرم در آمریکا، استفاده از بیهوشی شیمیایی برای جامعة پزشکی جنگ بسیار آسان‌تر از هیپنوتیزم بود.

پزشک و جراح انگلیسی به نام جیمز برید (1860-1795) از تثبیت و بستن چشم برای القای حالات خلسه استفاده می‌کرد. وی برای اولین بار اصطلاح «هیپنوتیزم» را در مقالة خود با عنوان «هیپنو-نوروتیزم» به معنای «خواب اعصاب» به‌کار برد. او به شدت با دیدگاه‌های مسمریست‌ها مخالف بود، به ویژه ادعای اینکه اثرات آنها به دلیل نیروی نامرئی به نام «مغناطیس حیوانی» بود، و ادعای اینکه آنها به قدرت های فراطبیعی دست یافته بودند.

ژان مارتین شارکو (1825-1893) عصب شناس بسیار مشهور وقت فرانسه هیپنوتیزم را آموخت و به این باور رسید که این پدیده نوعی هیستری است و  هر دو حالت را نوعی بیماری دستگاه عصبی مطرح کرد. او هیپنوتیزم را برای درمان هیستری تایید کرد. روش عددی، منجر به تعدادی از بررسی‌های آزمایشی سیستماتیک هیپنوتیزم در فرانسه، آلمان و سوئیس شد. فرآیند تلقینات پس‌هیپنوتیزمی برای اولین بار در این دوره شرح داده شد. بهبودهای خارق‌العاده‌ای در حدت حسی و حافظة تحت هیپنوتیزم گزارش شد.

از دهه 1880، بررسی هیپنوتیزم از پزشکان جراحی به متخصصان سلامت روان منتقل شد. شارکو این راه را رهبری کرده بود و مطالعه او توسط شاگردش پیر ژانت ادامه یافت. ژانت نظریه تفکیک، تقسیم جنبه‌های ذهنی تحت هیپنوتیزم (یا هیستری) را توصیف کرد تا مهارت‌ها و حافظه، غیرقابل دسترس یا بازیابی شوند. ژانت علاقه به ضمیر ناخودآگاه را برانگیخت و چارچوبی را برای درمان ادغام مجدد در مسخ‌های شخصیت ایجاد کرد.

آمبروآگوست لیبو (1904-1864) بنیانگذار مدرسه نانسی، برای اولین بار در مورد لزوم همکاری ارتباطی بین هیپنوتیزم کننده و شرکت کننده نوشت. او همراه با برنهایم بر اهمیت تلقین پذیری تأکید کرد.

در همان زمان هیپولیت-ماری برنهایم (1919-1837) معتقد بود هیپنوتیزم یک کارکرد طبیعی مغز است. برخی از متخصصین، هیپولیت برنهایم را مهمترین شخصیت در تاریخ هیپنوتیزم می‌دانند. او به همراه آمبروآگوست لیبو مدرسة نانسی را تأسیس کرد که در دو دهة آخر قرن نوزدهم به نیروی غالب در نظریه و عمل هیپنوتیزم درمانی تبدیل شد.

ویلیام جیمز (1842-1910)، روانشناس پیشگام آمریکایی، هیپنوتیزم را با جزئیات در اصول روانشناسی خود مورد بحث قرار داد.

اولین کنگرة بین‌المللی هیپنوتیزم تجربی و درمانی در پاریس ، از 8 تا 12 اوت 1889 برگزار شد. شرکت کنندگان شامل ژان مارتین شارکو، هیپولیت برنهایم، زیگموند فروید و آمبروآگوست لیبو بودند. دومین کنگره در 12 تا 16 اوت 1900 برگزار شد.

نشست سالانه انجمن پزشکی بریتانیا، در سال 1892، به اتفاق آرا استفاده درمانی از هیپنوتیزم را تایید کرد و نظریة مسمریسم (مغناطیس حیوانی) را رد کرد. با آنکه این نشست، اعتبار هیپنوتیزم را به رسمیت شناخت اما دانشکده‌های پزشکی و دانشگاه‌ها تا حد زیادی این موضوع را نادیده گرفتند.

امیل کوئه (1857–1926)، داروساز فرانسوی (و به گفته شارل بودوئن، بنیانگذار «مدرسه نانسی جدید») که در سالهای 1885 و 1886 با لیبو درس خوانده بود، «هیپنوتیزم» برنهایم و لیبو را کنار گذاشت، هیپنوتیزم جیمز برید را پذیرفت و روشی را ایجاد کرد که به عنوان روش کوئه شناخته می‌شود که بر ارتقای خودتلقینی آگاهانه متمرکز بود و آن به عنوان یک تکنیک روانشناختی توسعه داد. روش کوئه بر خواب یا آرامش عمیق تأکید نکرد، بلکه بر تلقینات خودکار شامل یک سری آزمایش‌های تلقینی خاص تمرکز داشت. اگرچه کوئه استدلال می‌کرد که دیگر از هیپنوتیزم استفاده نمی‌کند، پیروانی مانند چارلز بودوئن رویکرد او را نوعی خودهیپنوتیزم سبک می‌دانستند. روش کوئه به یک تکنیک خودیاری و روان درمانی مشهور تبدیل شد که در تضاد با روانکاوی و خود هیپنوتیزم و شناخت درمانی بود.

بوریس سیدیس (1867-1923)، روانشناس و روانپزشک آمریکایی متولد اوکراین که زیر نظر ویلیام جیمز در دانشگاه هاروارد تحصیل کرده بود، این قانون تلقین را تدوین کرد:

قابلیت تلقین‌پذیری به میزان تجزیه و تحلیل و عکس‌العمل به یکپارچگی آگاهی بستگی دارد. تجزیه و تحلیل به معنای جدایی بین آگاهی عادی در حالت بیداری و آگاهی ناخودآگاه است.

یوهانس شولتز (1970-1884) روان‌پزشک آلمانی، نظریه‌های آبه فاریا و امیل کوئه را اقتباس کرد و شباهت‌های خاصی را با تکنیک‌های یوگا و مدیتیشن شناسایی کرد. او سیستم خود هیپنوتیزم خود را آموزش اتوژنیک نامید.

مطالعة گوستاو لوبون (1931-1841) روانشناس، فیلسوف و پزشک فرانسوی، در مورد روانشناسی جمعیت، تأثیرات رهبر یک گروه را با هیپنوتیزم مقایسه کرد. لوبون از مفهوم تلقین‌پذیری استفاده کرد.

زیگموند فروید (1939-1856) عصب‌شناش اتریشی و پایه‌گذار روانکاوی، یکی از دانشجویان مشهور شارکو و مکتب نانسی بود که در سال 1885 در کنار شارکو به مطالعه پرداخت. سپس با ژوزف بروئر همکاری نمود و به اتفاق تکنیک‌های هیپنوتیزمی را به کار بردند. ، او با استفاده از هیپنوتیزم با بروئر، انقباض درمانی را توسعه داد. هر دوی آنها در سال ۱۸۹۵ مقاله‌ای تحت عنوان «مطالعة هیستری» را به چاپ رساندند و به منظور کشف علت «واکنش تبدیلی» از هیپنوتیزم استفاده کردند. فروید از انجام هیپنوتیزم دلسرد شد، زیرا به این باور رسید که برای تأثیر هیپنوتیزم لازم است بیمار در خلسة عمیقی وارد ‌شود. به علاوه او تصور می‌کرد این پدیده، واکنش‌های انتقال و انتقال متقابل را مختل می‌کند گرچه در اواخر عمر به ارزش هیپنوتیزم پی برد ولی پیروان جدید فروید نسبت به آن بی‌تفاوت باقی ماندند و در سنگر جنبش روانکاوی نوین، خود را محدود کرده و فواید آن  را در نظر نگرفتند.

هنگامی که زیگموند فروید استفاده از آن در روانپزشکی را نادیده گرفت، در نیمه اول قرن گذشته، هیپنوتیزورهای نمایشی بیش از پزشکان آن را زنده نگه داشتند.

پلاتانف پزشک روسی، تجربه زیادی در زمینه هیپنوتیزم زایمان داشته است. پلاتانوف در دهة ۱۹۲۰ به دلیل موفقیت‌های هیپنو-زایمانش معروف شد. استالین به این روش علاقه‌مند شد و یک برنامه ملی را تحت هدایت ولوسکی راه‌اندازی کرد. ولوسکی ابتدا هیپنوتیزم را با تکنیک‌های پاولوف ترکیب می‌کرد، اما در نهایت بیشتر از تکنیک‌های پاولوف استفاده می‌کرد. فرناند لاماز، پس از بازگشت از روسیه، روش «زایمان بدون درد با روش روان‌شناختی» را به فرانسه آورد که در نهایت بیشتر از آنکه الهامات هیپنوتیزمی باشد، رفلکس‌درمانی (ماساژ عمیق کف، رو، کناره‌ها و بین انگشتان پاها است) بود.

استفاده از هیپنوتیزم در درمان روان رنجورها در جنگ جهانی اول، جنگ جهانی دوم و جنگ کره رونق گرفت. تکنیک‌های هیپنوتیزم با روانپزشکی ادغام شد و به ویژه در درمان آنچه امروزه به عنوان اختلال استرس پس از سانحه شناخته می‌شود، مفید بود.

جنگ جهانی اول سبب موج گرفتگی بسیاری از سربازان شد و روانکاوی آلمانی به نام دکتر ارنست زیمل (1947-1882) برای دستیابی به محتویات  واپس‌زده شده فنی را ابداع کرد که آن را هیپنوآنالیز نامید. در خلال جنگ جهانی دوم هیپنوتیزم در درمان درد خستگی از جنگ و روان نژندی نقش برجسته‌ای داشت. اما تا دهه ۱۹۵۰ هیپنوتیزم به عنوان یک روش درمانی به رسمیت شناخته نشد. جامعه پزشکی بریتانیا در سال ۱۹۵۵ توصیه نمود هیپنوتیزم در دانشکده‌های پزشکی آموزش داده شود و انجمن پزشکی آمریکا و انجمن روانپزشکان آمریکا در سال ۱۹۵۸ رسماً بی‌خطر بودن و کارایی هیپنوتیزم را تایید نمودند.

مطالعات جدید هیپنوتیزم معمولاً در دهه 1920 با کلارک لئونارد هال (1884-1952) روانشناس آمریکایی در حوزة یادگیری و انگیزش، در دانشگاه ییل آغاز شد. کار او «هیپنوتیزم و تلقین‌پذیری»، مطالعة دقیق این پدیده با استفاده از تجزیه و تحلیل آماری و تجربی بود. مطالعات هال یکبار برای همیشه ثابت کرد که هیپنوتیزم هیچ ارتباطی با خواب ندارد (هیپنوتیزم خواب نیست، … هیچ رابطه خاصی با خواب ندارد، و کل مفهوم خواب وقتی برای هیپنوتیزم به کار می‌رود موقعیت را مبهم می کند).

نتایج اصلی مطالعه هال، مهار ادعاهای بی‌حد و حصر هیپنوتیزورها، به ویژه در مورد پیشرفت‌های خارق‌العاده در شناخت یا حواس تحت هیپنوتیزم بود. آزمایش‌های هال واقعیت برخی از پدیده‌های کلاسیک مانند کاهش درد ناشی از تفکر و مهار آشکار یادآوری حافظه را نشان داد. با این حال، کار کلارک روشن کرد که این تأثیرات را می توان بدون اینکه هیپنوتیزم به عنوان یک وضعیت متمایز دیده شود، در نتیجه پیشنهاد و انگیزه، که پیشرو رویکرد رفتاری هیپنوتیزم بود، به دست آورد. به طور مشابه، افزایش متوسط ​​در برخی از ظرفیت‌های فیزیکی و تغییرات در آستانه تحریک حسی می‌تواند از نظر روان‌شناختی ایجاد شود. اثرات تضعیف می تواند به ویژه چشمگیر باشد.

در دهة 1940، اندرو سالتر (1914-1996) روانشناس بالینی آمریکایی، روش پاولوف را به درمانگری آمریکایی معرفی کرد، روش تضاد، مخالفت و حمله به باورها. در رفلکس شرطی، او چیزی را یافت که به نظرش جوهرة هیپنوتیزم بود. بنابراین، هیپنوتیزم را با شرطی‌سازی کلاسیک ترکیب کرد و به آن جانی دوباره بخشید. ایوان پاولوف خود حالت تغییر یافته‌ای را ایجاد کرده بود که از آن به عنوان «مهار کورتکس» در کبوترها یاد می‌کرد، که برخی از نظریه پردازان بعدی معتقدند نوعی حالت هیپنوتیزمی است.

کلیسای کاتولیک روم هیپنوتیزم را تا اواسط قرن بیستم ممنوع کرده بود تا اینکه در سال 1956 پاپ پیوس دوازدهم هیپنوتیزم را تایید کرد. وی بیان کرد که استفاده از هیپنوتیزم توسط متخصصان بهداشت و سلامت، برای تشخیص و درمان مجاز است. پاپ در سخنرانی از واتیکان در مورد هیپنوتیزم در زایمان، این دستورالعمل ها را ارائه کرد:

هیپنوتیزم یک موضوع جدی است و چیزی نیست که به آن بپردازیم.

در استفاده علمی از آن، احتیاط هایی که هم علم و هم اخلاق توصیه می‌کنند باید رعایت شود.

در بعد بیهوشی، همان اصولی است که سایر اشکال بیهوشی بر آن حاکم است.

در بریتانیا، قانون هیپنوتیزم 1952، برای تنظیم سرگرمی‌های عمومی هیپنوتیزورهای صحنه وضع شد.

در 23 آوریل 1955، انجمن پزشکی بریتانیا (BMA) استفاده از هیپنوتیزم را در زمینه‌های روان عصبی و هیپنوتیزم در مدیریت درد، در زایمان و جراحی تایید کرد. در این زمان، BMA همچنین به همة پزشکان و دانشجویان پزشکی توصیه کرد که آموزش‌های اساسی در زمینة هیپنوتیزم دریافت کنند.

در سال ۱۹۵۸، انجمن پزشکی آمریکا (AMA) گزارش پزشکی استفاده از هیپنوتیزم را تأیید کرد. آن گزارش تحقیق در هیپنوتیزم را تشویق کرد، اگرچه برخی از جنبه‌های هیپنوتیزم ناشناخته و بحث‌برانگیز بودند. با این حال، در ژوئن 1987، نهاد سیاست‌گذاری AMA تمام سیاست های AMA را از سال 1881 تا 1958 (به غیر از دو مورد که مربوط به هیپنوتیزم نبود) لغو کرد. دو سال پس از تایید AMA، انجمن روانشناسی آمریکا هیپنوتیزم را به عنوان شاخه‌ای از روانشناسی تایید کرد.

دیو المان (1900-1967) مجری مشهور رادیویی، کمدین و ترانه‌سرا، از سال 1949 تا حمله قلبی خود در سال 1962 به ترویج استفاده پزشکی از هیپنوتیزم کمک کرد. تعریف المان از هیپنوتیزم هنوز توسط هیپنوتیزم‌درمانگران حرفه‌ای استفاده می‌شود. اگرچه المان هیچ آموزش پزشکی نداشت، گیل بوین (معلم اصلی هیپنوتیزم) بارها اظهار داشت که دیو المان بیش از هرکس دیگری در ایالات متحده، پزشکان و دندانپزشکان را در استفاده از هیپنوتیزم آموزش داده است. او همچنین به دلیل معرفی القاهای سریع در زمینة هیپنوتیزم شناخته شده است. روش القایی که او بیش از پنجاه سال پیش معرفی کرد، هنوز یکی از القاهای مورد علاقة بسیاری از پزشکان امروزی است.

میلتون هایلند اریکسون (1980-1901) روانپزشک و روانشناس آمریکایی متخصص در هیپنوتیزم پزشکی و خانواده درمانی بود. او رئیس انجمن آمریکایی هیپنوتیزم بالینی و یکی از اعضای انجمن روانپزشکی آمریکا، انجمن روانشناسی آمریکا و انجمن آسیب شناسی روانی آمریکا و یکی از تأثیرگذارترین هیپنوتیزم درمانگران پس از جنگ بود. او به دلیل رویکردش به ذهن ناخودآگاه به عنوان خلاق و راه‌حل‌ساز شناخته می‌شود. او همچنین به دلیل تأثیرگذاری بر درمان مختصر، خانواده درمانی راهبردی، خانواده درمانی سیستمی، درمان مختصر متمرکز بر راه حل و برنامه ریزی عصبی-کلامی مورد توجه قرار گرفته است. او چندین کتاب و مقاله در مجله در این زمینه نوشت. در طول دهه 1960، اریکسون شاخه جدیدی از هیپنوتیزم درمانی را رایج کرد که به عنوان درمان اریکسونی شناخته می شود، که عمدتاً با تلقین غیرمستقیم، «استعاره»، تکنیک‌های سردرگمی و پیوندهای دوگانه به جای القاهای هیپنوتیزمی رسمی مشخص می‌شود. با این حال، تفاوت بین روش‌های اریکسون و هیپنوتیزم سنتی، معاصرانی مانند آندره ویتزنهوفر را به این پرسش واداشت که آیا او اصلاً «هیپنوتیزم» را تمرین می‌کند یا خیر، و رویکرد او همچنان زیر سؤال است. اریکسون هیچ تردیدی در ارائه هیچ اثر تلقینی به عنوان “هیپنوتیزم” نداشت، خواه سوژه در حالت هیپنوتیزم باشد یا نه. در واقع، او در انتقال رفتاری که به طرز مشکوکی هیپنوتیزم کننده بود، تردید نداشت. اما طی برخوردهای متعدد شاهد و ثبت شده در محیط های بالینی، تجربی و آکادمیک، اریکسون توانست نمونه هایی از پدیده های هیپنوتیزم کلاسیک مانند توهمات مثبت و منفی، بیهوشی، بی دردی (در زایمان و حتی بیماران سرطانی نهایی)، کاتالپسی، رگرسیون تا قابل اثبات را برانگیزد. وقایع در زندگی اولیه افراد و حتی در بازتاب شناسی نوزادان. اریکسون در نوشته های خود اظهار داشت که هیچ ارتباطی بین عمق هیپنوتیزم و موفقیت درمانی وجود ندارد و کیفیت روان درمانی کاربردی در بسیاری از موارد بر نیاز به هیپنوتیزم عمیق غلبه دارد. قرار بود عمق هیپنوتیزم برای اهداف تحقیقاتی دنبال شود.

میلتون اریکسون پیشة حرفه‌ای خود را وقف پیشرفت استفاده از هیپنوتیزم در زمینة پزشکی کرد. او متعهد به روش‌شناسی علمی و مدافع سرسخت آموزش حرفه‌ای تنظیم شده برای پزشکان بود. تحقیقات اریکسون در نیمه اول قرن بیستم به ویژه در نیمه دوم تأثیرگذار بود. ابداعات بالینی اریکسون در مورد تمرین هیپنوتیزم باعث الهام بخشیدن به رنسانس آن و برانگیختن نسل جدیدی از پزشکان می‌شود.

مطالعات پس از جنگ جهانی دوم ادامه یافت. باربر، هیلگارد، اورن و ساربین نیز مطالعات قابل توجهی انجام دادند. در سال 1961، ارنست هیلگارد و آندره مولر ویتزنهوفر مقیاس استنفورد را ایجاد کردند، مقیاس استاندارد شده برای حساسیت به هیپنوتیزم، و به درستی حساسیت را در گروه‌های سنی و جنسی بررسی کرد. هیلگارد به مطالعة فریب حسی و بیهوشی و بی دردی القایی پرداخت.

شایان ذکر است که دكتر خليل خان ثقفي معروف به اعلم الدوله(1323-1241) پزشک، سیاستمدار، نویسنده و مترجم دوره قاجار، (احتمالاً وی نخستین دانش‌آموختة ایرانی رشته پزشکی در داخل کشور بود که «دکتر» خوانده شد)، پزشك مخصوص دربار مظفرالدين شاه قاجار، در ميان پزشكان ايراني اولين فردي است كه با هيپنوتيزم كلاسيك و پزشكي آشنا گرديد. پس از پایان دورۀ پزشکی ، در رشتۀ تخصصی اعصاب و روان توانست درکنار شخصیت‌هایی مانند زیگموند فروید، ژانه، شارل فره و ژیل دولا تورت در بــخش بــیماریهای اعصاب و روان بیمارستان سالپتریر، در دپارتمان دکتر شارکو مشغول به تحصیل و تحقیق شود. او  نویسندۀ حدود 60 کتاب به زبان فارسی در زمینه های هیپنوتیزم و علم الروح، اولین ایجاد کننده «جلسات معرفه الروحی تجربی» در تهران ، استاد مدرسة طب دارالفنون ، یکی از مشوقان مظفرالدین شاه در امضای فرمان مشروطیت و کسی بود که برای امضای فرمان مشروطیت قلم به دست شاه قاجار داد.